Gryzonie towarzyszyły człowiekowi od początku jego dziejów, rozprzestrzeniając się na całym świecie. W wielu miejscach populacja gryzoni może przewyższać liczbę mieszkańców. Pchła szczurza poprzez ukąszenie przenosi na człowieka bakterie wywołujące dżumę, która kiedyś dziesiątkowała ludność Europy. Obecnie choroba ta nie występuje na Starym Kontynencie, ale gryzonie wciąż mogą być dla człowieka bardzo groźne
Gryzonie w otoczeniu człowieka przebywają głównie w gospodarstwach, w spichlerzach i magazynach, w okolicach śmietników, restauracji, osiedli ludzkich, ze szczególnym upodobaniem miejsc, gdzie mają stały dostęp do pożywienia oraz spokojnego miejsca do rozrodu.
Warunki dla gryzoni w ostatnich latach są niezwykle sprzyjające – sucha i ciepła pogoda oraz kolejno występujące po sobie bezmroźne zimy prowadzą do dużej i całorocznej dostępności pokarmu. Rozwojowi gryzoni sprzyja też zbyt mała populacja ich naturalnych wrogów.
Dokarmianie zwierząt w mieście, wyrzucanie żywności, to czynniki, które mają bardzo duży wpływ na wzrost populacji szczurów. Aby ograniczyć liczbę szczurów w pobliżu domów, należy przestrzegać podstawowej zasady: nie należy wyrzucać resztek jedzenia do przydomowych ogródków, na trawniki, a także do toalet, ponieważ szczury znajdą pożywienie w kanalizacji. Wszelkie resztki należy wyrzucać do koszy z przykrywami.
Dlaczego to takie ważne? Gryzonie powodują szkody zarówno materialne, jak i zdrowotne, przenosząc wiele chorób. Oto niektóre z nich.
Leptospiroza jest chorobą wywoływaną przez krętki. Zakażenie człowieka następuje poprzez bezpośredni kontakt z moczem zakażonych gryzoni, poprzez spożycie skażonej krętkami wody, żywności lub gleby. Wrotami zakażenia są uszkodzona skóra, błony śluzowe nosa, przewód pokarmowy czy sporadycznie układ oddechowy (inhalacja drobnoustrojów).
Z kolei gorączka szczurza jest wywoływana przez bakterie, które żyją w układzie oddechowym szczurów. Do zakażenia dochodzi na skutek ugryzienia przez szczura, zainfekowania przez niego rany lub spożycia zakażonego jedzenia.
Groźna może być także choroba hantawirusowa (gorączka krwotoczna),
chorobą wirusową, którą rozprzestrzeniają gryzonie takie jak szczury, myszy i nornice. Wirus obecny w moczu, odchodach i ślinie zakażonych zwierząt zakaża otoczenie człowieka. Do zakażenia ludzi dochodzi drogą wziewną, przez układ pokarmowy, naruszenie ciągłości tkanek.
Kolejną niebezpieczną chorobą przenoszoną przez gryzonie jest hymenolepioza. Jest to choroba pasożytnicza, którą wywołują dwa pokrewne gatunki tasiemców. Pasożyty te często występują u szczurów i myszy. Zanieczyszczona odchodami gryzoni woda lub niedokładnie umyte owoce czy warzywa to najczęstsze źródła zakażenia.
Kolejna choroba, która może przenosić się na człowieka dzięki szczurom, to turalemia, wywoływana jest przez niezwykle zjadliwą bakterię. Człowiek zakaża się najczęściej poprzez kontakt z zakażonym zwierzęciem, ale także wskutek wdychania w kurzu drobinek z odchodami zakażonych gryzoni.
